geschichte

- Erinnerungen -

Hermann Baars

Us Dörp - De oole Tiet van Eversten
Eversten hörde froher to de Landgemeende Oldenburg. Use Gemeendevörsteher - Gemeindedirektor - weer Chrischon Kayser un wahnde an Prinzessinweg, de aber sit Jahren plostert is, den ölen Namen aber beholen hett.

Nebenbie harr he ok noch'ne grode Buuree. Aber sin ganzen Kram mokte he alleen. Sekretäre geef dat do noch nich. Bloß een Gemeeendedener -sogn. Feldhüter - gung em to Hand. Dat weern de beiden Amtspersonen, de denn ganzen Kram smieten deen un dat mehr ehrenamtlich to verwalten harrn un ärn Deenst goot versehn hefft, denn klagt wur nich daröber. De Übsichtsperson weer de Amtshauptmann, de dann un wann mit sin Gespann dör de Gegend fahren de.

Dat Gemeendeinventar bestun bloß ut'n paar Sprützen, de noch mit de Hand bedeent un von Pär trocken wurn. Een von son Fahrtüg stun bei Hin-nerk Wührmann achten Karkhoff un dat anders up'n Bloherfeld. Eversten fung an Marschweg an un hörde in Friedrichsfehn up. De Marschweg weern richtigen Matsch weg. Dor stunnen ok bloß dree Hüser, Ahlers (jetzt Schnitger), Kuhlmann und Klockgeter. Denn keem Chrischon Eben (jetzt Wöbken).

Wenn dar domols Danzfestlichkeit weer, gung dat hoch her un wur up de Dol darizt. De Bänke stunnen an de Sieten, wo de Deerns un de annern Fronslü sitten deen, up äre Dänzer lurn un ok wat to drinken kregen, wenn er wat spendiert wur.

Grambargs Diederk - Stallknecht bi Grambarg an Markt, de in Stadt un up'n Lann bekannt weer un wo de Buurn an Marktdagen un Kramermarkt utspannen deen, spendierde gewöhnlich een Emmer mit Franschenbrannwien, nehm eenBeerglas mit Zucker un gung dormit reglangs. Jede kreg mit'n Teelöpel een Stück Zucker un drunk'n Mundvull Franschen dorto. Aber ak Mondenschein - een Prokorist von Hullmann - let sick nich lumpen. He bestelllde glieks hundert Sluck. Jeder kost'n halben Groschen un denn keem de Danzeree goot in Gang'n.



Dat weer een Danzvergnögen up'n Lann ! Sekt un Wien, so äs vandogen, geef dat domols noch nich, bloß sluck un Meer. Mitunner geef dat ok mal'n Klopperee, wenn är de Brannwien to stark in Kopp stagen weer. Aber dat weer unner de Hand affmokt un de Gendarm seeg un hörde nicks darvon. Ick wüll nu man bi de Hauptstraat anfangen, de dat domols all geef. Se weer ok all so lan wie vandogen. Bloß sovel nie Hüser stun dar domols noch nich un dat Straatenploster gung bloß bet de Hundsmühler Schossee; alls Koppsteenploster! Darmit hulpen sik de Buurn ok, wenn se mit ärn Torf un de Swien na de Stadt fahrn deen. Un Herzog Georg, de öfters dort Dorp fahrende, hulp sik ok mit sin Gespann, denn de fahrde all up Gummi.

Bie de Pärdränke, de dor noch ist, stunn all de sulben Hüser, de aber in all de langen Jahrn upfrisiert wurn sind.
 
In dat erste Hus an de Pärdränke wähnte domols een Hauptmann Wetzerich. Denn haarn de Jungs, de wat to dat Osterfür sammeln deeen, en bösen Streich speelt. Assde abends sammeln deen, harr är de Bursche allerhand Eier geben, de unner en Klockhenn legen haarn un anfuult weern, wat de Jungs markt haarn. De smeten de fuuln Eier glick vorn weller an't Hus un denn utgeneiht un sind ok nich kregen wurn.

Sowat gee dat domols ok all. De grode Eierplacken weer noch jahrelang an't Hus to sehen.
 
Up de anner Straatensiet stun de „Fröhliche Wiederkunft", een Danzlokol, wo de Turners turnten un är Vergnögen haarn. De Vereen weer tämlich stark, denn all Jungs wulln noch beten turnen, da se damit reken müssen, Suldat to weern, denn kunnen se noher wenigstens Klimmzüge maken und wussen, wat rechts un links weer.

Dar achter weer Amann's Diek, wo Schutt un Asch afflart wurd. Nu steiht dar de Hermann-Ehlers-School.

Denn keem de „Tivoli" von Gerd Martens, nebenbie een groden Jägersmann. Dat Lokol wurd bold affbroken un neet weller un steiht dor noch. An Everstenholt weer de „Witten Lamm" un de „Odeon".
Wo jetzt Holze wohnt, weer de „Tabkenburg", wo domols all Männergesangvereen sung un noher de Kehl weller reinspölen dee. Ok vor dit Lokol keem bold een neet, un do keem de Schützenvereen an't Ruder un fierde all Johr sin Schützenfest. Danzlokole haarn wie mehr äs nog. Se weern ok all got besocht. Dat keem von de välen Suldaten - Infanterie, Artillerie un Kavallerie - un all de moin Deerns, de väl bi de Herrschschaften in Stellung weern. Vertärn kun de Suldat je nich alltoväl bi sin Lönung von Dags tweeuntwintig oder sebenuntwintig Penning, wo een Danzband all fief Groschen kosten de. Aber se hulpen sik darmit, maken den Dänzbodden mit füll, weern vergnögt un flotte Dänzers.

De Danz fung all Klock veer an un hör um elf up. Dat weer domols de richtige Tiet, denn de Suldaten müssen um twölf in de Kasernen wesen. Denn kunnen s ok noch'n Bruut affkriegen, de bi de Herrschaften all Klock tein to Hus wesen müssen. Manch een Suldat mag noch an disse Tiet trügdenken, wo he in Eversten sin Bruut kregen hatt. De Deerns schull'n sik disse Pünktlichkeit vandog woll nich mehr gefallen laten. Disse Herrschaften sind ok utsturben un Suldaten gifft da ok nich alltoväl mehr, jedenfalls nich mehr Sonndags in Uniform up'n Danzboden.

Twischendör weern noch'n paar Herrschaftshüser, paar lütje Hüser un denn keem een Buuree. De harr domols unner sin Keuh ok all de Mul- un Klaunsük. Sowat geef dat ok all. Bie sin Hus weern Schiller upstellt, de woll'n Meter hoch weern, un do nehm sik jeder in ach, dat he nich mit de Sük in Berührung keem.

Slachter Franz Fried weer de enzige Slachter Ecke Feststraat. Twee Bäk-ker - Ziegler un Grönemeyer, de ok Weertsmann weer, versorgten de Gegend mit Brot.

Denn keem Heinrich Kuhlmann mit sin Wirtschaft un sin Koopmannsladen. Nebenbie harr he noch'n Möhl un Sageree.Een rech biedern Weertsmann, de nich väl snacken de, aber immer sin lang Piepen in gang'n harr. Weer he aber mal up'n Hochtied, denn hete dat, he ji Kuhlmann woll seen un denn weer he de vergnögste Minsch, det geben de.

Domols stun bi Kuhlmann un noher ok mol bi Holze noch'n Tollboom, wo de Fuhrlü för äre Fahrtüge Tollgeld betolen müssen, wat de Weertsmann to Kassieren harr. Achter dat Tollgeld weern de Wirtslür bannig achterher, denn de harrn den Tollboom gegen Höchstgebot.

Mit'n Stellmoker, twee Smerlür, paar Schosters, Snieders, Timmerlür un Mürlür un een Straatenmoker, weern de Handwerkers all. Se harrn all väl to don un arbeiten - bett up Mürlür un Timmerlür - von morgens sess bit abends Klock acht.

De Tegelee weer all'n Stun eher in gang.
Ok de Buurn weern all früh inne Holschen.

Von Goot Hundsmühlen keem gegen Klock sess all de Melkermann un broch mit sin Gespann de Melk na de Stadt. Wenn he de utlietert harr, weer Middag und Klock fief weer he mit sin Fahrtüg all wedder unterwegs. Twischen negen un Klock tein weer sin Dag to Enn, johrin un dat Sonndag un Allag. Krank is he min dag nich wen un Urlaub hett he ok nich harrt. He keem mit sin Fahrtüg immer to selben Tiet an us Hus vörbi.

Väl anners weer dat mit de Buurndeers ok nich, de de Stadtlür mit Melk un Gröntügs versorgen deen. Da se aber nich soväl Kunden to versorgen harrn, weern se all eher wedder to Hus.

An de Hundsmöhler Chossee legen noch einige grode Buureen, wovon Dinklage Land koffte un sin tweete Tegelee boon de. Darvon is jetzt bloß de grode Tonkuhl überbleben.

Denn weer dor noch de grode Bodenborg. Hier weern de Weiden in Winterdag väl überschwemmt un wie harrn eene gode lisbahn. Dann weer ok Kaysers Diek dichfrorn, wo de Buurn Is hauen deen, womit se de Broereen belebern. Dorbie hulpen är de Mürlür, de in Winterdag kein Arbeit harrn.
Anders gungen na Sievers Diek oder op'n Dobben, fegten de lisbahn und Bunnen de Herrschaften de Strietschoh unner, womit se äre Groschen verdeenen deen.




De ole School hett dar woll all hundert Jahr ston. Dor weer immer goode Scholmesters: Rodiek, Wragge u.a. Jan Huntemann keem noher na Wildes-husen un hett sik äs Landwirtschaftslehrer un Ökonomierat een groden Namen mokt. Engelbart weer up Hundsmöhlen un Becker in Bloherfeld. Dat weern de Hauptpersonen, de all är langen Jahrn de Kinner de Weisheit biebrocht un to gode Minschen ertrocken hefft.
 
Neben de School weer noch'n Weide mit'n grode Waterkuhl, wo de Keuh utsupen deen un ok mal wat falln laten. Dar baden wie us un lerten dat swemmen. Wenn dat Water ok wat muudelich weer, dat hett us nich schadet. Lehm un Kohschiet schall vandog noch'n goot Husmittel wesen.
 
De grötste Buur weer Husmann Bernhard Meyer. Sin Namen hett de Bernhardstraat. To sin Ländereen hörde de Sportplatz un de Denkmalplatz. Vergeten mug ik nich den Kerkhoff, wo all de Ooeln un ok junge Lür ut Eversten begraben sind. Aber veel Eversten Jungs sind in Frankriek, Russland, up de See und anderswo bieben und hefft dar de letzt Ruhestatt funnen. So sünd us all in bester Erinnerung bleben.
 
Achter in Eversten weern noch mehr Buureen. Da leeg de Schramperee mit'n Handtegelee un Wirtschaft. Wenn dar mol'n Danzeree weer, gung dat ok hoch her, wie bi Wöbken. Dar stunnen de Keuh noch an de Dol un Bölken ers goot mit, wenn de Speellür anfungen mit är Klarnett un de grode Trummel. Bold harrn se sik aber beruhigt.
 
So weer dat ok bi Luschen Meyer vorn Wildenloh. Dar weer in Sommerdag noch'n grodet Vogelscheeten. Denn keem de Prominenz mit är groden Vorderlader un de dicken Kugeln. All dropen den Vogel ok nich, besunners nich, wenn se all toväl Zielwater innahmen harrn. Denn fegden de Kugeln in't Moor, wo se kien Schaden anrichten kunnen.
 
Dat weer de oole Tiet van Eversten. Wie dat vandog utsütt, weet wie all. Wat in de nächsten 75 Jahr passiert, möt wie afftöben un schriff denn woll anners een daröber.
 
Hermann Baars wurde 1892 in Eversten geboren. Sein Elternhaus war die Schmiede Baars Hauptstraße - Ecke Hundsmühler Str. 1916 kam Hermann Baars als Gendarm nach Falkenburg, später wohnte er in Ganderkesee. „ Us Dörp" schrieb er 1967 mit 75 Jahren.